DEPREM BÖLGESİNDE OLMAYAN VE DEPREMDEN ETKİLENEN ÇOCUKLARIN AİLELERİNE YÖNELİK BİLGİLENDİRME NOTLARI

YÖRET VAKFI / ŞUBAT 2023

* Deprem ve diğer doğal afetlerde sosyal medyada birçok yaralanma, ölüm, yıkım gibi görüntüler paylaşılır. Çocuklar maruz kaldıkları bu görüntülerden çok olumsuz bir şekilde etkilenirler. Ne olduğunu anlamlandıramayabilirler, korkarlar, endişe duyarlar, uyku bozuklukları başlayabilir, kendilerini güvensiz hissederler ve psikolojik durumları bozulabilir. Bu nedenle afet zamanlarında çocuklar sosyal medyaya maruz bırakılmamalı, evde televizyon sürekli açık tutulmamalı, yetişkinler çocukların yanında sürekli afetten bahsetmemeli, kendi sosyal medyalarını kontrollü bir şekilde kullanmalıdırlar. Çocukların psikolojik iyi oluş hallerini el birliğiyle koruyalım.

* Depremin ne olduğunu, neden meydana geldiğini, ne gibi hasarlara yol açtığını çocukların gelişim dönemlerine uygun bir şekilde, anlayabilecekleri sade bir dille, korkutmadan, sakince onlara anlatabiliriz. Çocuklarının sorularını cevapsız bırakmamak önemlidir. Anlatırken yetişkinin kendi duygularını (korku, heyecan, endişe, üzüntü…) dengelemesi ve çocuğuna güven vermesi gerekir. Bu konuda zorluk yaşayan yetişkinler öncelikle kendileri için psikolojik yardım almalıdırlar. Evde olası bir deprem için yapılacak hazırlıklara (deprem çantalarının hazırlanması, simülasyon, güvenli alanların ve toplanma yerinin belirlenmesi gibi) çocuğun katılımı sağlanmalıdır. Depremle veya herhangi bir doğal afetle ilgili bilgilendirmeyi oyun, oyuncaklar, hikayeleştirme ve resimli kitaplar aracılığıyla yapmak, olayı somutlaştırarak çocuğun kaygısını azaltacaktır. Depremzedelere yönelik yapılacak bir yardım kampanyasına çocuğu da katmak onun daha iyi ve güvende hissetmesini, empati ve dayanışma duygusunu geliştirmesini sağlayacaktır.

* Her zaman olduğu gibi, doğal afet zamanlarında da çocukların ihtiyaç ve duygularına kulak vermek, kabul göstermek, onları konuşmaya ve duygularını ifade etmeye teşvik etmek (sadece konuşarak değil, resim çizme, hikaye anlatma, canlandırma yoluyla), anne-baba olarak yanında olduğunuzu belirterek güven vermek, onunla daha çok fiziksel temas kurmak, sarılmak önemlidir. Çocuk olumsuz bir duygu ifade ettiğinde onu yok saymak, teselli etmek, konuyu değiştirmek, hafife almak anlaşılmadığını hissetmesine, daha büyük gerginlik ve endişeye yol açar. Bu da onun ruhsal sağlığını olumsuz etkiler. Çocuğun olumsuz duygularına kucak açmak ve kabul göstermek için öncelikle ebeveynler psikolojik olarak sağlam durmalıdırlar.

* Çocuk her zaman duygularını açıkça ifade etmeyebilir. Onun davranışları, mesajları ve beden dilini gözlemleyerek, zor duygularıyla ilgili ip uçlarını okuyabilir, sinyalleri görebiliriz. Çocukta yoğun bir kaygı, korku, öfke, yalnız kalamama, ağlama, iştahta ve uykuda değişiklik, okula gitmek istememe, güvende hissetmeme, içine kapanma gibi, her zaman olduğundan farklı haller izlenirse, psikolojik yardım almak üzere bir an önce bir uzmana başvurmak, çocuğun duygularını ifade ederek yönetebilmesini sağlayacaktır. Böyle durumlarda çocuğun gittiği okulun rehberlik servisine de başvurabilirsiniz.

* Çocuğun doğal afetler sırasındaki duygu ve davranışları, anne-babası ve çevresindeki yetişkinlerin tutumlarından doğrudan etkilenir. Yetişkinler kendi olumsuz duygularını regüle ederek sağlam durabilirlerse, çocuğa ‘yanındayım, güvendeyiz ‘ mesajlarını sözel olarak ve davranışlarıyla iletebilirlerse, sakin kalırlarsa, çocuğun sorularını uygun bir şekilde cevaplarlarsa, çocuk da o kadar rahat ve huzurlu olacaktır. O nedenle yetişkinin önce kendine, sonra çocuğuna yardım etmesi önemlidir.

Uzm. Psikolojik Danışman Miryam Anjel

YÖRET Vakfı /Eğitmen-Yürütme Kurulu Üyesi